13 Aralık 2012 PERŞEMBE
|
Resmî Gazete
|
Sayı : 28496
|
KANUN
|
||
FİNANSAL KİRALAMA, FAKTORİNG VE
FİNANSMAN
Kanun
No. 6361 Kabul
Tarihi: 21/11/2012
BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Kanunun amacı; finansal
kuruluş olarak faaliyet gösteren finansal kiralama, faktoring ve finansman
şirketlerinin kuruluş ve çalışma esasları ile finansal kiralama, faktoring ve
finansman sözleşmelerine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Türkiye’de kurulu finansal
kiralama, faktoring ve finansman şirketleri bu Kanun hükümlerine tabidir.
(2) Bankalarca yapılan faktoring
işlemleri ile katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarınca yapılan
finansal kiralama işlemleri bu Kanun hükümlerine tabidir.
(3) Finansal kiralama şirketlerince
yapılan faaliyet kiralaması işlemleri hakkında bu Kanunun finansal kiralama
işlemlerine ilişkin hükümleri uygulanmaz.
(4) Konutların finansal kiralama
yoluyla tüketicilere kiralanmasında ve finansman şirketlerinin konut
finansmanı faaliyetlerine ilişkin olarak diğer kanunlarda yer alan hükümler
saklıdır.
(5) Yolcu ve yük taşıma faaliyetinde
bulunan hava yolu şirketlerine hava taşıma araçlarının, motorlarının ve
bunların aksam ve parçalarının; kurulu bulunulan ülke mevzuatına göre bunları
kiralama yetkisini haiz olan şirket, kuruluş ve finansal kiralama şirketleri
tarafından, finansal kiralama sözleşmesine dayalı olarak en az iki yıl
süreyle yurt dışından kiralanması işlemleri, 3 üncü maddenin birinci
fıkrasının (ç) bendinde yer alan sınırlamalara tabi olmaksızın bu Kanun
kapsamında finansal kiralama olarak değerlendirilir.
(6) Bu Kanunda hüküm bulunmayan
hâllerde genel hükümler uygulanır.
Tanımlar
MADDE 3 – (1) Bu Kanunun uygulanmasında;
a) Birlik: Finansal Kiralama,
Faktoring ve Finansman Şirketleri Birliğini,
b) Faaliyet kiralaması: Finansal
kiralama dışında kalan kiralamayı,
c) Fatura: 4/1/1961 tarihli ve 213
sayılı Vergi Usul Kanununa göre düzenlenen fatura ve fatura yerine geçen
belgeleri,
ç) Finansal kiralama: Bir finansal
kiralama sözleşmesine dayalı olmak koşuluyla, bu Kanun veya ilgili mevzuatı
uyarınca yetkilendirilen kiralayan tarafından finansman sağlamaya yönelik
olarak bir malın mülkiyetinin kira süresi sonunda kiracıya devredilmesi;
kiracıya kira süresi sonunda malın rayiç bedelinden düşük bir bedelle satın
alma hakkı tanınması; kiralama süresinin malın ekonomik ömrünün yüzde
sekseninden daha büyük bir bölümünü kapsaması veya finansal kiralama
sözleşmesine göre yapılacak kira ödemelerinin bugünkü değerlerinin toplamının
malın rayiç bedelinin yüzde doksanından daha büyük bir değeri oluşturması
hâllerinden herhangi birini sağlayan kiralama işlemini,
d) Kiralayan: Katılım bankaları,
kalkınma ve yatırım bankaları ile finansal kiralama şirketlerini,
e) Kiracı: Finansal kiralamayı kabul
edeni,
f) Kontrol: Bir tüzel kişinin;
sermayesinin, asgari yüzde elli birine sahip olma şartı aranmaksızın,
çoğunluğuna doğrudan sahip olunması veya bu çoğunluğa sahip olunmamakla
birlikte imtiyazlı hisselerin elde bulundurulması veya diğer hissedarlarla
yapılan anlaşmalara istinaden oy hakkının çoğunluğu üzerinde tasarrufta
bulunulması suretiyle veya herhangi bir suretle yönetim kurulu üyelerinin
karara esas çoğunluğunu atayabilme ya da görevden alma gücünün elde
bulundurulmasını,
g) Kurul: Bankacılık Düzenleme ve
Denetleme Kurulunu,
ğ) Kurum: Bankacılık Düzenleme ve
Denetleme Kurumunu,
h) Özkaynak: Ödenmiş sermaye, sermaye
yedekleri, kâr yedekleri, dönem net kârı, geçmiş yıllar kârı ve Kurulca
belirlenecek diğer kalemler toplamından varsa dönem net zararı, geçmiş yıllar
zararı ve Kurulca belirlenecek diğer kalemlerin düşülmesi suretiyle elde
edilen bakiye ile nitelikleri Kurul tarafından belirlenecek sermaye benzeri
borçları,
ı) Şirket: Türkiye’de kurulu finansal
kiralama şirketleri, faktoring şirketleri ve finansman şirketlerini,
i) Şube: Şirketin bağımlı bir
parçasını oluşturan ve faaliyetlerinin tamamını veya bir kısmını kendi başına
yapan her türlü iş yerini,
ifade eder.
İKİNCİ KISIM
İzne Tabi İşlemler
BİRİNCİ BÖLÜM
Kuruluş ve Faaliyet İzinleri
Kuruluş izni
MADDE 4 – (1) Türkiye’de bir şirketin
kurulmasına bu Kanunda öngörülen şartların yerine getirilmesi kaydıyla
Kurulun en az beş üyesinin aynı yöndeki oyuyla alınacak kararla izin verilir.
(2) İzin için yapılacak başvurulara
ve iznin verilmesine ilişkin usul ve esaslar Kurulca çıkarılacak yönetmelikle
belirlenir.
Kuruluş şartları
MADDE 5 – (1) Türkiye’de kurulacak bir
şirketin;
a) Anonim şirket şeklinde kurulması
ve kurucu ortak sayısının beşten az olmaması,
b) Pay senetlerinin nakit karşılığı
çıkarılması ve tamamının nama yazılı olması,
c) Ticaret unvanında “Finansal
Kiralama Şirketi”, “Faktoring Şirketi” veya “Finansman Şirketi” ibarelerinden
birinin bulunması,
ç) Kurucularının bu Kanunda
belirtilen şartları haiz olması,
d) Yönetim kurulu üyelerinin bu Kanunun
kurumsal yönetim hükümlerinde belirtilen nitelikleri ve planlanan
faaliyetleri gerçekleştirebilecek mesleki tecrübeyi haiz olması,
e) Nakden ve her türlü muvazaadan ari
olarak ödenmiş sermayesinin en az yirmi milyon Türk Lirası olması,
f) Ana sözleşmesinin bu Kanun
hükümlerine uygun olması,
g) Kurumun etkin denetimini
engellemeyecek şeffaf ve açık bir ortaklık yapısına sahip olması,
ğ) Öngörülen faaliyet konularına ait
iş planlarını, kuruluşun mali yapısı ile ilgili projeksiyonlarını, ilk üç yıl
için bütçe planını ve yapısal örgütlenmesini gösteren bir faaliyet programını
ibraz etmesi,
şarttır.
(2) Kurul, asgari ödenmiş sermaye
tutarını her yıl Türkiye İstatistik Kurumu tarafından açıklanan yıllık
üretici fiyatları endeksindeki artış oranının gerektirdiği miktarı geçmemek
üzere artırmaya yetkilidir.
Kurucularda aranan
şartlar
MADDE 6 – (1) Şirket kurucu ortaklarının;
a) 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı
İcra ve İflas Kanunu veya diğer mevzuat hükümlerine göre müflis olmaması,
konkordato ilan etmiş olmaması, uzlaşma suretiyle yeniden yapılandırma
başvurusunun tasdik edilmiş olmaması ya da hakkında iflasın ertelenmesi
kararı verilmiş olmaması,
b) 19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı
Bankacılık Kanununun 71 inci maddesi uygulanan bankalarda veya bu Kanunun
yürürlüğe girmesinden önce Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna devredilmiş olan
bankalarda doğrudan veya dolaylı olarak yüzde on veya daha fazla paya sahip
olmaması veya kontrolü elinde bulundurmaması,
c) Tasfiyeye tabi tutulan bankerler
ile iradi tasfiye haricinde faaliyet izni kaldırılan faktoring, finansal
kiralama, finansman ve sigorta şirketleri ile para ve sermaye piyasalarında
faaliyet gösteren kurumlarda doğrudan veya dolaylı olarak yüzde on veya daha
fazla paya sahip olmaması veya kontrolü elinde bulundurmaması,
ç) Taksirli suçlar hariç olmak üzere
affa uğramış olsalar bile mülga 1/3/1926 tarihli ve 765 sayılı Türk Ceza
Kanunu ve diğer kanunlar uyarınca ağır hapis veya beş yıldan fazla hapis,
26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu ve diğer kanunlar uyarınca
üç yıldan fazla hapis cezasıyla cezalandırılmamış olması veya mülga 25/4/1985
tarihli ve 3182 sayılı Bankalar Kanununun, mülga 18/6/1999 tarihli ve 4389
sayılı Bankalar Kanununun, bu Kanunun, 5411 sayılı Kanunun ve 28/7/1981
tarihli ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun ve ödünç para verme işleri
hakkında mevzuatın hapis cezası gerektiren hükümlerine muhalefetten yahut
mülga 765 sayılı Kanun, 5237 sayılı Kanun veya diğer kanunlar uyarınca basit
veya nitelikli zimmet, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık,
sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlar
ile istimal ve istihlâk kaçakçılığı dışında kalan kaçakçılık suçlarından,
resmî ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı
değerlerini aklama suçlarından veya Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlar
ile egemenlik alametlerine ve organlarının saygınlığına karşı suçlardan,
Devletin güvenliğine karşı suçlardan, Anayasal düzene ve bu düzenin
işleyişine ve milli savunmaya karşı suçlardan, Devlet sırlarını açığa vurma
suçu ile Devlet sırlarına karşı suçlardan ve casusluktan, yabancı devletlerle
olan ilişkilere karşı suçlardan, 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle
Mücadele Kanunu kapsamındaki suçlardan, vergi kaçakçılığı suçlarından veya bu
suçlara iştirakten hükümlü bulunmaması,
d) Taahhüt ettikleri sermaye
miktarını karşılayabilir düzeyde mali güç ve itibara sahip bulunması,
e) Tüzel kişi olması hâlinde ortaklık
yapısının şeffaf ve açık olması,
f) İşin gerektirdiği dürüstlük ve
yeterliliğe sahip olması,
şarttır. Türkiye’nin taraf olduğu
uluslararası anlaşmalarla kurulmuş çok taraflı kredi kuruluşları ve finansal
kuruluşlar hakkında bu fıkranın (b) ve (c) bentleri uygulanmaz.
(2) Şirketin tüzel kişi kurucu
ortaklarının sermayesinde yüzde on ve daha fazla paya sahip ortaklarının veya
kontrolü elinde bulunduran gerçek ve tüzel kişilerin birinci fıkrada yer alan
şartları taşıması zorunludur.
(3) Şirket sermayesinde yüzde on veya
daha fazla paya sahip veya şirket kontrolünü elinde bulunduran gerçek veya
tüzel kişiler ile şirket sermayesinde yüzde on veya daha fazla paya sahip
olan tüzel kişilerin sermayesinde yüzde on veya daha fazla paya sahip veya
kontrolü elinde bulunduran gerçek veya tüzel kişilerin (d) bendi hariç olmak
üzere, birinci fıkrada belirtilen nitelikleri kaybetmeleri hâlinde, bu
kişilerin sahip oldukları payları durumlarını bu madde hükümlerine uygun hâle
getirecek şekilde altı ay içinde devretmeleri gerekir. Söz konusu süre içinde
devredilecek hisselere düşen oy haklarının kimlerce ve nasıl kullanılacağı
Kurul tarafından belirlenir.
Faaliyet izni
MADDE 7 – (1) 4 üncü madde çerçevesinde
kuruluş izni alan şirketin, Kuruldan ayrıca faaliyet izni alması şarttır.
Kurul tarafından verilen faaliyet izinleri Resmî Gazete’de yayımlanır.
(2) Kuruluş izninin gerçeğe aykırı
beyanlarla alınmış olması, kuruluş iznini takip eden altı ay içinde faaliyet
izni almak üzere başvuruda bulunulmaması, kuruluş izninden vazgeçildiğinin
beyan edilmesi, iznin verilmesinde aranan şartların faaliyete geçilinceye
kadar kaybedilmesi, faaliyet izni alınamamış olması hâllerinden herhangi
birinin gerçekleşmesi durumunda şirketin kuruluş izinleri Kurulca iptal
edilir.
(3) Kuruluş izni almış olan şirketin
faaliyete geçebilmesi için;
a) Sermayesinin nakit olarak ödenmiş
ve planlanan faaliyetleri gerçekleştirebilecek düzeyde olması,
b) Kurucuları tarafından 5 inci
maddede belirtilen asgari sermayenin yüzde beşi tutarındaki sisteme giriş
payının genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere Maliye Bakanlığına bağlı
muhasebe birimlerine yatırıldığına dair belgenin ibraz edilmesi,
c) Uygun hizmet birimleri ile iç
kontrol, muhasebe, bilgi işlem ve raporlama sistemlerinin kurulmuş, bu
birimler için yeterli personel kadrosunun oluşturulmuş ve personelin buna
uygun görev tanımları ile yetki ve sorumluluklarının belirlenmiş olması,
ç) Yöneticilerinin, bu Kanunda
belirtilen nitelikleri haiz olması,
gerekir.
(4) Bütün ortakları Türkiye’de kurulu
finansal kiralama şirketi olmak kaydıyla, kuruluş ve faaliyet izni almaksızın
sadece bir gemi kiralamak üzere finansal kiralama şirketi kurulabilir. Bu
nitelikte kurulacak şirketler bu Kanunun sözleşmelere ilişkin hükümleri
dışındaki maddelerine tabi değildir.
(5) Bu maddenin uygulamasına ilişkin
usul ve esaslar Kurulca belirlenir.
Şubeler
MADDE 8 – (1) Şirketin yurt içinde veya yurt
dışında şube açması izne tabidir. Şirket her ne ad altında olursa olsun şube
dışında teşkilatlanmaya gidemez ve acentelik veremez.
(2) Şubelerin nitelikleri ile izne
ilişkin usul ve esaslar Kurulca belirlenir.
Şirketin yapamayacağı
iş ve işlemler
MADDE 9 – (1) Şirket;
a) Ana faaliyet konuları dışında
faaliyette bulunamaz.
b) Müşterileri ile yapacağı
sözleşmeler çerçevesinde ve yaptığı işlemin bir parçası olarak müşterilerine
ilave finansman sağlamak amacıyla toplamı ödenmiş sermayesinin yüzde birini
geçmeyecek şekilde kullandırılan nakdi krediler hariç olmak üzere nakdi kredi
kullandıramaz. Bu oranı sıfıra kadar azaltmaya veya ödenmiş sermayenin yüzde
beşine kadar artırmaya ya da şirket bazında farklılaştırmaya Kurul
yetkilidir.
c) Ana faaliyet konusu işlemler ile
sınırlı olmak kaydıyla verilen garanti ve kefaletler ile sermayesinde yüzde
on ve daha fazla paya sahip veya kontrolünü elinde bulunduran kişiler ile
sermayesinin yüzde on ve daha fazlasına sahip olduğu veya kontrolünü elinde
bulundurduğu ortaklıklara, toplamı ödenmiş sermayesinin yüzde yirmisini
geçmeyecek şekilde verilen garanti ve kefaletler hariç olmak üzere garanti,
kefalet ve teminat mektubu veremez. Bu oranı yüzde beşe kadar azaltmaya veya
yüzde yirmi beşe kadar artırmaya ya da şirket bazında farklılaştırmaya Kurul
yetkilidir.
ç) 2499 sayılı Kanuna göre menkul
kıymet ihracı, uluslararası piyasalardan ödünç para alınması, genel esaslar
dâhilinde ortak ve ortaklıklarından, bankalardan, para piyasalarından ve
organize piyasalardan fon sağlanması dışında mevduat veya her ne ad altında
olursa olsun bir ivaz karşılığı para toplayamaz.
(2) Faktoring şirketi Kurulca
belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde kambiyo senetlerine dayalı olsa bile,
bir mal veya hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsik edilemeyen alacaklar
ile Kurulca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilemeyen mal
veya hizmet satışına bağlı doğacak alacakları devir alamaz veya tahsilini
üstlenemez. Aynı faturaya dayalı birden çok faktoring şirketine yapılan kısmi
temliklerin toplam tutarı fatura tutarını aşamaz.
(3) Bir kambiyo senedinin ciro
yoluyla faktoring şirketine devri hâlinde, kambiyo senedinden dolayı kendisine
başvurulan kişi, düzenleyen veya önceki hamillerden biriyle kendi arasında
doğrudan doğruya var olan ilişkilere dayanan def’ileri faktoring şirketine
karşı ileri süremez; meğerki, faktoringşirketi kambiyo senedini iktisap
ederken bile bile borçlunun zararına hareket etmiş olsun.
(4) Sigortacılık mevzuatına ilişkin
hükümler saklı kalmak kaydıyla, finansal kiralama şirketleri finansal
kiralama veya faaliyet kiralaması işlemlerine konu edilen mallara, bu
işlemler kapsamında alınan teminatlara ve söz konusu malı kiralayan kişilere;
finansman şirketleri ise alımı kredilendirilen mallara veya hizmetlere,
kredilerin teminatlarına ve kredilendirilen malı veya hizmeti satın alan
gerçek veya tüzel kişilere, kredi borcunun geri ödenmesi ve benzeri tüm kredi
unsurlarını koruma altına alacak her çeşit sigortayı kapsayacak şekilde
iştigal konusuna giren işlere ilişkin sigorta sözleşmelerinin yapılmasına
aracılık dışında sigortacılık işlemleriyle iştigal edemezler.
İKİNCİ BÖLÜM
Ana Sözleşmeye İlişkin Hükümler
Ana sözleşme
değişiklikleri
MADDE 10 – (1) Şirket ana sözleşmelerinde
yapılacak değişiklikler öncesinde Kuruma bilgi verilir. Kurum, ana sözleşme
değişiklikleri ile ilgili olarak on beş iş günü içinde olumsuz görüş
bildirmediği takdirde, bu değişiklikler şirketlerin genel kurul gündemine
alınır ve sonucundan Kuruma bilgi verilir.
(2) Şirket ana sözleşmeleri güncel
olarak şirket internet sayfasında yayınlanır. Ana sözleşmelerin
güncelleştirilmesi, değişikliklerin gerçekleştiği tarihten itibaren on iş
günü içinde yapılmak zorundadır.
(3) Şirketin adres değişikliklerini
değişiklik tarihinden itibaren on beş iş günü içinde Kuruma bildirmesi
zorunludur.
(4) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin
usul ve esaslar Kurulca belirlenir.
Pay edinim ve
devirleri
MADDE 11 – (1) Bir kişinin, şirket sermayesinin
yüzde onunu veya daha fazlasını temsil eden payları edinmesi veya şirket
kontrolünün el değiştirmesi sonucunu doğuran pay devirleri Kurulun iznine
tabidir.
(2) Yönetim kuruluna üye belirleme
imtiyazı veren payların tesisi, devri veya yeni imtiyazlı pay ihracı birinci
fıkradaki oransal sınıra bakılmaksızın Kurulun iznine tabidir.
(3) Şirket sermayesinde yüzde on ve
üzeri paya sahip olan tüzel kişilerin kontrolünün el değiştirmesi sonucunu
doğuran pay devirleri Kurulun iznine tabidir.
(4) İzne tabi pay devirlerinde pay
devralacakların kurucularda aranan nitelikleri taşımaları şarttır.
(5) İzne tabi olup, izin alınmadan
yapılan pay devirleri ile ortak sayısının beşin altına düşmesine yol açan pay
devirleri pay defterine kaydolunamaz. Bu hükme aykırı olarak pay defterine
yapılan kayıtlar hükümsüzdür.
(6) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin
usul ve esaslar Kurulca belirlenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Birleşme, Devir, Bölünme ve Tasfiye
Birleşme, devir,
bölünme ve tasfiye
MADDE 12 – (1) Şirketin birleşme, devir ve
bölünmesi Kuruldan izin alınmak kaydıyla genel hükümlere tabidir. İznin
verilmesine ilişkin usul ve esaslar Kurulca belirlenir.
(2) Kurulun uygun görüşü alınmak
kaydıyla şirketin faaliyetlerine son vermesi ve tasfiyesi hâlinde genel
hükümler uygulanır. Şirketin tasfiye süreci gerekli görülmesi hâlinde Kurumca
denetlenebilir.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Kurumsal Yönetim
BİRİNCİ BÖLÜM
Yöneticiler
Yönetim kurulu
üyeleri, genel müdür ve genel müdür yardımcıları
MADDE 13 – (1) Kurumsal yönetime ilişkin
yapılar, süreçler ve bunlara ilişkin ilkeler Birliğin de görüşü alınarak
Kurul tarafından belirlenir.
(2) Şirketin yönetim kurulu, genel
müdür dâhil üç kişiden az olamaz. Genel müdür, bulunmadığı hâllerde vekili,
yönetim kurulunun doğal üyesidir. Yönetim kurulu üyeleri ile genel müdür ve
genel müdür yardımcılarının, 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (a), (b), (c)
ve (ç) bentlerinde yer alan şartları taşımaları zorunludur. Bu Kanunda genel
müdür için aranan mesleki tecrübe şartı yönetim kurulu üyelerinin yarısından
bir fazlası için de aranır.
(3) Şirket genel müdürünün en az yedi
yıl, genel müdür yardımcısının ise en az beş yıl olmak üzere işletmecilik
veya finans alanında mesleki deneyime sahip olmaları ve ayrıca lisans
düzeyinde öğrenim görmüş olmaları şarttır.
(4) Başka unvanlarla istihdam
edilseler dahi, yetki ve görevleri itibarıyla genel müdür yardımcısına denk
veya daha üst konumlarda görev yapan diğer yöneticiler de bu Kanunun genel
müdür yardımcılarına ilişkin hükümlerine tabidir.
(5) Yönetim kurulu üyeleri, genel
müdür ve genel müdür yardımcılarının atanmaları ve seçilmelerine ilişkin usul
ve esaslar Kurulca belirlenir.
İKİNCİ BÖLÜM
Finansal Raporlama
İç sistem, muhasebe,
raporlama ve bağımsız denetim
MADDE 14 – (1) Şirket; maruz kaldığı risklerin
izlenmesi, kontrolünün sağlanması, faaliyetlerinin yapısı ve kapsamıyla
uyumlu ve değişen koşullara uygun bir şekilde yeterli ve etkin bir sistem
kurmak ve işletmekle yükümlüdür.
(2) Sistemin işleyişine ilişkin usul
ve esasları belirlemeye, sisteminin yeterli ve etkin olmadığı tespit edilen
şirketler hakkında her türlü tedbiri almaya Kurul yetkilidir.
(3) Şirket; Kamu Gözetimi, Muhasebe
ve Denetim Standartları Kurulu tarafından belirlenen usul ve esaslar
çerçevesinde tüm işlemlerini gerçek mahiyetlerine uygun surette
muhasebeleştirmek, finansal raporlarını bilgi edinme ihtiyacını
karşılayabilecek biçim ve içerikte, anlaşılır, güvenilir ve
karşılaştırılabilir, denetime, analize ve yorumlamaya elverişli, zamanında ve
doğru şekilde düzenlemek zorundadır.
(4) Şirket, şekil ve kapsamı Kurumca
belirlenen mali tablolar ve istatistiki bilgileri istenilen süre ve
yöntemlerle Kuruma göndermek zorundadır.
(5) Şirketin bağımsız denetimi
26/9/2011 tarihli ve 660 sayılı Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim
Standartları Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde
Kararname çerçevesinde yapılır. Düzenlenen bağımsız denetim raporları Kurulca
belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde Kuruma gönderilir.
Koruyucu düzenlemeler
MADDE 15 – (1) Kurul, maruz kalınan risklerin
tespiti, tahlili, izlenmesi, ölçülmesi ve değerlendirilmesi amacıyla
şirketlerin faaliyetleri ile özkaynaklarıarasında sınırlamalar ve standart
oranlar belirlemek suretiyle gerekli düzenlemeleri yapmaya ve bunlar hakkında
her türlü tedbiri almaya yetkilidir. Şirket, yapılan düzenlemelere uymak,
belirlenen sınırlamaları ve standart oranları hesaplamak, tutturmak ve idame
ettirmek ve bunlara ilişkin olarak Kurum tarafından istenen tedbirleri
belirlenen süreler içinde almak ve uygulamakla yükümlüdür.
(2) Bu Kanun uyarınca belirlenecek
sınırlamalara ve standart oranlara ilişkin eşiklere erişilmesi veya aşımların
oluşması hâlinde, ilgili şirket durumu derhâl Kuruma bildirmek zorundadır.
(3) Özkaynaklarda meydana gelebilecek
düşüşler nedeniyle özkaynağın belirli bir oranı ile ilişkilendirilen
sınırlama ve oranlarda aşımların oluşması ve şartların gerektirmesi hâlinde,
bu aşımlar Kurumca belirlenen süre içinde giderilir. Aşımların giderilmesi
için belirlenen süre içinde bu Kanunun idari para cezalarına ilişkin
hükümleri uygulanmaz.
Karşılıklar
MADDE 16 – (1) Şirket, işlemlerinden
kaynaklanan alacaklarından doğmuş veya doğması beklenen ancak, miktarı kesin
olarak belli olmayan zararlarını karşılamak amacıyla Kurulca belirlenen usul
ve esaslar çerçevesinde karşılık ayırmak zorundadır.
Denetim, gözetim ve
bilgi verme
MADDE 17 – (1) Şirketin bu Kanun kapsamındaki
gözetim ve denetimi Kurum tarafından yapılır.
(2) Kurum; şirket, şirket ortakları,
şirketin kontrol ettiği ortaklıklar ile bunların şubeleri ve ilgili diğer
gerçek ve tüzel kişilerden bu Kanun hükümleri ile ilgili görecekleri bütün
bilgileri gizli dahi olsa istemeye, bunların vergiyle ilgili kayıtları dâhil
olmak üzere tüm defter, kayıt ve belgelerini incelemeye yetkili olup, bilgi
istenenler de istenilen bilgileri vermekle, defter, kayıt ve belgeleri
incelemeye hazır bulundurmakla, tüm bilgi işlem sistemini denetim amaçlarına
uygun olarak Kurumun yerinde denetim yapan meslek personeline açmakla,
verilerin güvenliğini sağlamakla ve muhafaza etmek zorunda oldukları her
türlü defter, belge ve karneler ile vermek zorunda bulundukları bilgilere
ilişkin mikrofiş, mikrofilm, manyetik teyp, disket ve benzeri ortamlardaki
kayıtlarını ve bu kayıtlara erişim veya kayıtları okunabilir hale getirmek için
gerekli tüm sistem ve şifrelerini inceleme için ibraz etmek ve işletmekle
yükümlüdür.
(3) Kamu kurum ve kuruluşları,
Devletin güvenliği ve temel dış yararlarına karşı ağır sonuçlar doğuracak
hâller ile meslek sırrı, aile hayatının gizliliği ve savunma hakkına ilişkin
hükümler saklı kalmak kaydıyla özel kanunlardaki yasaklayıcı ve sınırlayıcı
hükümler dikkate alınmaksızın gizli dahi olsa Kurum tarafından bu Kanun
kapsamında verilen görevler ile sınırlı olmak üzere istenecek her türlü bilgi
ve belgeyi uygun süre ve ortamda, sürekli veya münferit olarak vermek
zorundadır.
(4) Şirketin faaliyetlerinin yerinde
denetimi, Kurumun yerinde denetim yapmaya yetkili meslek personeli tarafından
yapılır. Şirket, şirket ortakları, şirketin kontrol ettiği ortaklıklar ve
ilgili diğer gerçek ve tüzel kişiler Kurumun yerinde denetim yapmaya yetkili
meslek personeli tarafından istenecek her türlü bilgi ve belgeyi vermek,
defter ve belgelerini ibraz etmek ve incelemeye hazır tutmak zorundadır.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Sözleşmelere İlişkin Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Finansal Kiralama
Finansal kiralama
sözleşmesi
MADDE 18 – (1) Finansal kiralama sözleşmesi;
kiralayanın, kiracının talebi ve seçimi üzerine üçüncü bir kişiden veya
bizzat kiracıdan satın aldığı veya başka suretle temin ettiği veya daha önce
mülkiyetine geçirmiş bulunduğu bir malın zilyetliğini, her türlü faydayı
sağlamak üzere kira bedeli karşılığında, kiracıya bırakmasını öngören
sözleşmedir.
Sözleşmenin konusu
MADDE 19 – (1) Sözleşmeye taşınır ve taşınmaz
mallar konu olabilir. Bilgisayar yazılımlarının çoğaltılmış nüshaları hariç
olmak üzere patent gibi fikrî ve sınai haklar bu sözleşmeye konu olamaz.
(2) Bütünleyici parça veya eklenti
niteliklerine bakılmaksızın asli niteliğini koruyan her mal tek başına
finansal kiralama sözleşmesinin konusu olabilir.
Finansal kiralama
bedeli
MADDE 20 – (1) Finansal kiralama bedeli ve ödeme
dönemleri taraflarca belirlenir. Sözleşmede açıkça belirtilmek kaydıyla
sözleşme konusu mal henüz imal edilmemiş veya kiracıya teslim edilmemiş olsa
dahi, sözleşme tarihinden başlamak üzere kira bedelleri tahsil edilebilir.
Sözleşmede aksi belirtilmediği takdirde, sözleşme konusu malın sözleşme
tarihinden itibaren iki yıl içinde kiracıya teslim edilmesi zorunludur.
Yurt dışından
yapılacak finansal kiralamalar
MADDE 21 – (1) Yurt dışından yapılacak finansal
kiralama sözleşmeleri Birlik tarafından tescil edilir.
(2) Yurt dışından yapılacak finansal
kiralamalara ilişkin usul ve esaslar Kurulun uygun görüşü alınmak suretiyle
Birlik tarafından belirlenir.
Sözleşmenin şekli ve
tescili
MADDE 22 – (1) Sözleşme, yazılı şekilde
yapılır. Taşınmaz mallara ilişkin sözleşmeler taşınmazın bulunduğu tapu
kütüğünün şerhler hanesine, kendilerine mahsus özel sicili bulunan taşınır
mallara dair sözleşmeler bu malların kayıtlı oldukları sicile tescil ve şerh
olunur ve kiralayan tarafından ayrıca Birliğe bildirilir.
(2) Özel bir sicile kayıtlı olmayan
taşınır mallara ilişkin sözleşmeler Birlik tarafından tutulacak özel sicile
tescil edilir.
(3) Birlik tarafından tutulacak özel
sicil herkese açıktır. Hiç kimse sicildeki bir kaydı bilmediğini ileri
süremez.
(4) Sözleşmelerin Birlik tarafından
tutulacak özel sicile tesciline ilişkin usul ve esaslar Kurulun uygun görüşü
alınmak suretiyle Birlik tarafından belirlenir.
(5) Tescil veya şerhten sonra, üçüncü
kişilerin finansal kiralama konusu mal üzerindeki ayni hak iktisapları
kiralayana karşı ileri sürülemez.
(6) 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı
Türk Ticaret Kanununun 940 ıncı maddesi uygulamasında kiracı, geminin maliki
gibi değerlendirilir.
(7) 14/10/1983 tarihli ve 2920 sayılı
Türk Sivil Havacılık Kanununun 49 uncu maddesi uygulamasında kiracı, hava
aracının maliki gibi değerlendirilir.
Finansal kiralama
konusu malın satın alınması
MADDE 23 – (1) Finansal kiralama konusu malın
mülkiyeti kiralayana aittir. Ancak taraflar sözleşmede, sözleşme süresi
sonunda kiracının, malın mülkiyetini satın alma hakkını haiz olacağını
kararlaştırabilir.
(2) Finansal kiralama konusu tescile
tabi taşınır mala ilişkin kiracı adına satın alma hakkının doğumundan
itibaren otuz günlük süre içinde bu hakkın kiracı tarafından kullanılmaması
ve bu Kanunun 32 nci maddesi uyarınca malın kiralayana iade edilmemesi
durumunda, taraflar arasında yapılan sözleşmede bu hususta karara varılmış
olması ve kiracıya konu hakkında tebligat yapılmış veya adresinde
bulunmadığından tebligatın yapılamamış olması kaydıyla kiralayan tek taraflı
olarak kiralananı kiracıya devir ile ilgili her türlü işlemi yapabilir. Bu
kapsamda mülkiyeti devir işlemi ile ilgili kiralayan tarafından yapılan tek
taraflı talepler ilgili sicil tarafından yerine getirilir.
Tarafların hak ve
borçları
MADDE 24 – (1) Kiracı, sözleşme süresince
finansal kiralama konusu malın zilyedi olup, sözleşmenin amacına uygun olarak
her türlü faydayı elde etme hakkına sahiptir.
(2) Kiracı, finansal kiralama konusu
malı sözleşmede öngörülen şart ve hükümlere göre itinayla kullanmak
zorundadır.
(3) Sözleşmede aksine hüküm yok ise
kiracı, malın her türlü bakımından ve korunmasından sorumlu olup, bakım ve
onarım masrafları kiracıya aittir.
(4) Kiralama konusu malın sigorta
ettirilmesi zorunludur. Malın kimin tarafından sigorta ettirileceği
sözleşmede gösterilir. Sigorta primleri kiracı tarafından ödenir.
(5) Malın sözleşme süresi içinde
hasar ve ziyaı sorumluluğu kiracıya aittir. Bu sorumluluk ödenen sigorta
miktarının karşılanmayan kısmı ile sınırlıdır ve aşan kısım kiracı tarafından
karşılanmak zorundadır.
(6) Kiracının seçimi ve talebi
üzerine üçüncü kişiden sağlanan malın ayıplı olmasından kiralayan sorumlu
tutulamaz. Aynı hüküm, malın bizzat kiracıdan sağlanması hâlinde de
uygulanır.
Malın kiracıya teslim
edilmemesi
MADDE 25 – (1) Finansal kiralama konusu malın,
kiralayanın malın imalatçısı veya satıcısı ile zamanında sözleşme yapmaması
veya gerekli ödemeyi zamanında yerine getirmemesi veya kiralayanın kusur ve
ihmalinden kaynaklanan diğer sebepler ile kiracıya teslim edilmemesi hâlinde
11/1/2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 123, 125 ve 126 ncı
madde hükümleri uygulanır.
Zilyedliğin ve
kiracılık sıfatının devri
MADDE 26 – (1) Kiracı, kiracılık sıfatını veya
sözleşmeden doğan hak veya yükümlülüklerini, kiralayandan yazılı izin almak
kaydıyla devredebilir. Bu devir nedeniyle finansal kiralama sözleşmesinde
yapılan kiracı değişikliği, ilgisine göre 21 inci veya 22 nci madde
çerçevesinde tescil edilir veya şerh olunur.
(2) Konut finansmanı kapsamında
yapılan finansal kiralama işlemlerinde kiracı, kiralayana bilgi vermek, diğer
finansal kiralama işlemlerinde ise sözleşmede hüküm bulunmak kaydıyla
finansal kiralama konusu malın zilyetliğini bir başkasına devredebilir.
Mülkiyetin devri
MADDE 27 – (1) Sözleşmede aksi öngörülmemişse
kiralayan, malın mülkiyetini bir üçüncü kişiye devredemez. Sözleşmede bu
yetkinin tanınması hâlinde, devir, ancak başka bir kiralayana yapılabilir.
Devralan, sözleşme hükümlerine uymak zorundadır. Devrin kiracıya karşı
geçerli olması onun haberdar edilmesine bağlıdır.
Kiracının iflası veya
icra takibine uğraması
MADDE 28 – (1) Kiracının iflası hâlinde, iflas
memuru, 2004 sayılı Kanunun 221 inci maddesinin birinci fıkrası hükmüne göre
büro teşkilinden önce, finansal kiralama konusu malların tefrikine karar
verir. İflas memurunun bu kararına karşı yedi gün içinde itiraz edilebilir.
(2) Kiracı aleyhine icra yoluyla
takip yapılması hâlinde, icra memuru, finansal kiralama konusu malların
takibin dışında tutulmasına karar verir. İcra memurunun kararına karşı yedi
gün içinde itiraz edilebilir.
(3) Bu itirazlar, icra mahkemesince
en geç bir ay içinde karara bağlanır.
Kiralayanın iflası
veya icra takibine uğraması
MADDE 29 – (1) Kiralayanın iflası hâlinde
sözleşme, kararlaştırılan sürenin sonuna kadar iflas masasına karşı
geçerliliğini sürdürür.
(2) Kiralayan aleyhine icra yoluyla
takip yapılması hâlinde finansal kiralama konusu mallar sözleşme süresi
içinde haczedilemez.
Sözleşmenin sona
ermesi
MADDE 30 – (1) Sözleşmede aksi
kararlaştırılmadıkça, sözleşme süresinin dolması, kiracının iflası, ölümü
veya fiil ehliyetini kaybetmesi hâllerinde kendiliğinden sona erer.
(2) Kiracının tasfiye sürecine
girmesi veya tasfiyeye girmeksizin finansal kiralama konusu malın tahsis
edildiği işletmesini tasfiye etmesi hâlinde kiracının talebi üzerine
sözleşmede aksine hüküm yoksa sözleşme, süresinden önce feshedilebilir.
(3) Sözleşmenin taraflarından her
biri sürenin bitiminden en az üç ay önce bildirmek kaydıyla, mevcut veya yeni
şartlar ile sözleşmenin uzatılmasını talep edebilir. Sözleşmenin uzatılması
tarafların anlaşmasına bağlıdır.
Sözleşmenin ihlali
MADDE 31 – (1) Kiralayan, finansal kiralama
bedelini ödemede temerrüde düşen kiracıya verdiği otuz günlük süre içinde de
bu bedelin ödenmemesi hâlinde, sözleşmeyi feshedebilir. Ancak, sözleşmede,
süre sonunda mülkiyetin kiracıya geçeceği kararlaştırılmış ise, bu süre
altmış günden az olamaz. Bir yıl içinde sözleşmede yer alan kira
bedellerinden üçünü veya üst üste ikisini zamanında ödememesi nedeniyle
ihtara muhatap olan kiracılarla yapılan sözleşmeler kiralayan tarafından
feshedilebilir.
(2) Taraflardan birinin sözleşmeye
aykırı harekette bulunduğu hâllerde, bu aykırılık nedeniyle diğer tarafın
sözleşmeyi devam ettirmesinin beklenemeyeceği durumlarda sözleşme
feshedilebilir.
(3) Kiracı ve kiralayan arasında
finansal kiralama sözleşmesi ile ilgili ihtilaflarda, mahkemece finansal
kiralama konusu malın ihtiyati tedbir kararı alınarak kiralayana veya üçüncü
bir kişiye bırakılması durumunda kiralayan, mahkemeye malın rayiç değeri
kadar teminat yatırmak suretiyle mal üzerinde tasarruf edebilir. Şu kadar ki;
sözleşmenin feshinin haksız olduğuna karar verilmesi hâlinde kiralayan,
kiracının zararını tazminle yükümlüdür.
Sözleşmenin sona
ermesinin sonuçları
MADDE 32 – (1) Sözleşme sona erdiğinde,
sözleşmeden doğan satın alma hakkını kullanmayan veya bu hakkı bulunmayan kiracı
finansal kiralama konusu malı derhâl geri vermekle mükelleftir.
Sözleşmenin feshinin
sonuçları
MADDE 33 – (1) Sözleşmenin kiralayan tarafından
feshi ile 30 uncu maddenin ikinci fıkrası uyarınca kiracı tarafından feshi
hâllerinde, kiracı malı iade ile yükümlüdür. İade edilen malın üçüncü
kişilere satılması hâlinde sözleşmede aksi bir değer kararlaştırılmadıkça
satış bedelinin, vadesi gelmemiş finansal kiralama bedelleri ile varsa
kiralayanın bunu aşan zararı toplamından düşük olması durumunda aradaki fark
kiracı tarafından kiralayana ödenir. Sözleşmede aksi bir değer
kararlaştırılmadıkça iade edilen malın satış bedelinin, vadesi gelmemiş
finansal kiralama bedelleri ile varsa kiralayanın bunu aşan zararı
toplamından yüksek olması durumunda aradaki fark kiralayan tarafından
kiracıya ödenir. İade alınan malın üçüncü kişilere finansal kiralama
yöntemiyle kiralanması hâlinde de aynı esaslar uygulanır.
(2) Sözleşme kiracı tarafından
feshedilirse kiracı malı geri vermekle beraber uğradığı zararın tazminini,
kiralayandan talep edebilir.
(3) Sözleşmeden kaynaklanan borçlara
karşılık teminat olarak alınan ipoteklerin paraya çevrilmesinde 2004 sayılı
Kanunun 150/ı maddesi hükümleri uygulanır.
(4) Kiracının bu Kanunda belirtilen
süreler içinde borcunu ödememesinden dolayı kiralayan tarafından noter
aracılığıyla kiracıya gönderilen fesih ihtarnameleri hakkında 2004 sayılı
Kanunun 68/b maddesi hükümleri uygulanır.
Uygulanmayacak
hükümler
MADDE 34 – (1) Sözleşme hakkında 22/11/2001
tarihli ve 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 764, 765, 766 ncımaddeleri ve
6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun İkinci Kısım Birinci Bölüm Dördüncü
Ayırımında yer alan “Kısmi Ödemeli Satışlar”a ilişkin hükümleri ile İkinci
Kısım Dördüncü Bölüm İkinci Ayırımında yer alan “Konut ve Çatılı İşyeri
Kiraları”na ilişkin hükümleri uygulanmaz.
Teşvik
MADDE 35 – (1) Yatırımların tamamının veya bir
bölümünün finansal kiralama yoluyla gerçekleştirilmesi hâlinde kiralayan,
finansal kiralamaya konu olan iktisadi kıymetlerle ilgili olarak bunların
satın alınması hâlinde uygulanan teşviklerden yararlanır. Finansal kiralama
şirketinin teşvik belgesi ile ilgili sorumluluğu, kendisine devri gerçekleşen
kısmı ile sınırlıdır.
Gümrüğe dair hükümler
MADDE 36 – (1) Yabancı şirket ile kiracı
arasında akdedilen sözleşmeye göre getirilen mallara gümrük vergileri ve ek
mali yükümlülükler bakımından aşağıdaki hükümler uygulanır:
a) Satın alma hakkı bulunmayan bir
sözleşmeye dayanarak veya bu hak bulunsa dahi teşvik belgesinde gümrük
muafiyetinden yararlanması öngörülmemiş malların Türkiye’ye girişinde, gümrük
mevzuatının süre kısıtlaması hariç, sözleşme süresine bağlı olarak 27/10/1999
tarihli ve 4458 sayılı Gümrük Kanununun geçici ithalat rejimine dair
hükümleri uygulanır. Sözleşme süresi sonunda kesin ithalatın yapılmaması ve
finansal kiralama konusu malların kiralayana iade edilmek üzere yurt dışına
çıkarılmak istenmesi hâlinde daha önce alınan teminat 4458 sayılı Kanun
hükümlerine göre çözülür.
b) Sözleşme süresi sonunda finansal
kiralama konusu malların kesin ithalatının yapılması hâlinde gümrük
yükümlülüğünün başladığı tarihteki cari kur ve 4458 sayılı Kanunun eşyanın
gümrük kıymetine ilişkin hükümlerine göre belirlenecek kıymet üzerinden
hesaplanacak gümrük vergileri ve ek mali yükümlülükler tahakkuk ve tahsil olunur.
İstisnalar ve vergi
nispetinin tespiti
MADDE 37 – (1) Finansal kiralama sözleşmeleri
ve bu sözleşmelerin devrine ve tadiline ilişkin kâğıtlar ile bunların
teminatı amacıyla düzenlenen kâğıtlar damga vergisinden, bu kâğıtlarla ilgili
yapılacak işlemler harçtan müstesnadır.
(2) Satıp geri kiralama yöntemi ile
yapılan kiralama sözleşmeleri kapsamında kiralanan taşınmazların sözleşme
süresi sonunda kiracı adına tapuya tescili tapu harcından müstesnadır.
İKİNCİ BÖLÜM
Faktoring ve Finansman
Faktoring sözleşmesi
MADDE 38 – (1) Faktoring sözleşmesi; mal veya
hizmet satışından doğmuş fatura ile tevsik edilen alacaklar ile Kurulca
belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde tevsik edilebilen mal veya hizmet
satışına bağlı doğacak alacakları devir almak suretiyle, faktoringşirketinin
müşterisine sağladığı tahsilat, borçlu ve müşteri hesaplarının tutulmasının
yanı sıra finansman veya faktoring garantisi fonksiyonlarından herhangi
birini ya da tümünü içeren sözleşmedir.
(2) Faktoring sözleşmesinin yazılı
şekilde düzenlenmesi zorunludur.
Finansman sözleşmesi
MADDE 39 – (1) Finansman sözleşmesi, her türlü
mal veya hizmet alımının, malı veya hizmeti satın alan gerçek veya tüzel
kişinin nam ve hesabına mal veya hizmetin teslim veya temini ile birlikte
doğrudan satıcıya ödeme yapılması suretiyle kredilendirilmesini öngören
sözleşmedir. Kredi geri ödemeleri, adına kredi açılanlar tarafından finansman
şirketlerine yapılır.
(2) Finansman şirketlerinin,
kredilendirecekleri mal veya hizmetleri temin eden satıcılarla önceden yazılı
şekilde genel bir sözleşme yapmaları zorunludur.
(3) Finansman sözleşmesinin yazılı
şekilde düzenlenmesi zorunludur.
BEŞİNCİ KISIM
Birlik
BİRİNCİ BÖLÜM
Birlik
Finansal Kiralama,
Faktoring ve Finansman Şirketleri Birliği
MADDE 40 – (1) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten itibaren altı ay içinde tüzel kişiliği haiz ve kamu kurumu
niteliğinde meslek kuruluşu olan Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman
Şirketleri Birliği kurulur.
(2) Şirketler faaliyet izni aldıkları
tarihten itibaren bir ay içinde Birliğe üye olmak zorundadır.
Birliğin görev ve
yetkileri
MADDE 41 – (1) Birlik;
a) Mesleğin gelişmesini temin etmek,
üyelerin birlik ve dayanışmasını artırmak, eğitim, tanıtım ve araştırma
faaliyetlerinde bulunmakla,
b) Meslek ilkelerini belirlemek suretiyle
üyelerin birlik ve mesleğin gerektirdiği disiplin içinde ekonominin
ihtiyaçlarına uygun olarak çalışmalarını sağlamakla,
c) Üyelerinin uyacakları meslek
ilkeleri ve standartlarını belirlemekle,
ç) İlgili mevzuat uyarınca alınan
kararlar ile Kurumca alınması istenilen tedbirleri üyelerine duyurmakla,
d) Üyeleri arasında haksız rekabeti
önlemek amacıyla gerekli her türlü tedbiri almak ve uygulamakla,
e) Üyelerin ilan ve reklamlarında
uyacakları esas ve şartları tür, şekil, nitelik ve miktarı itibarıyla tespit
etmekle,
f) Üyelerinin ortak menfaatlerini
ilgilendiren konularda yönetim kurulu kararına istinaden dava açmakla,
g) Üyeleri arasında ortak projelere
ilişkin iş birliğini temin etmekle,
ğ) Bu Kanunda sayılan diğer görevleri
yerine getirmekle,
görevli ve yetkilidir.
Organlar ve statü
MADDE 42 – (1) Birlik organ seçimleri bu
Kanunda öngörülen esaslar çerçevesinde gizli oyla ve yargı gözetimi altında
gerçekleştirilir. Seçim yapılacak genel kurul toplantısından en az on beş gün
önce seçimlere katılacak üyeleri ve temsilcilerini belirleyen liste,
toplantının gündemini, yerini, gününü, saatini ve çoğunluk olmadığı takdirde
yapılacak ikinci toplantıya ilişkin hususları belirten bir yazı ile birlikte
üç nüsha olarak Yüksek Seçim Kurulunca belirlenecek seçim kurulu başkanı
hâkime tevdi edilir. Hâkim gerekli incelemeyi yaparak listeyi ve diğer
hususları onaylar; bir sandık kurulu başkanı ve iki sandık kurulu üyesi ile
bunlar için birer yedek üye atar. Oy verme işlemi gizli oy, açık sayım
ilkelerine göre yapılır. Seçim süresinin sonunda seçim sonuçları tutanakla
tespit edilip seçim sandık kurulu başkanı ve üyeleri tarafından imzalanır.
Tutanağın düzenlenmesinden itibaren iki gün içinde seçimlere yapılacak her
türlü itiraz hâkim tarafından aynı gün incelenir ve kesin olarak karara
bağlanır.
(2) Birliğin statüsünde yapılacak
değişiklikler Birliğin görüşünü alarak Kurumun yapacağı öneri üzerine
Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulur. Üyeler, Birliğin statüsüne ve
Birlik tarafından alınacak karar ve tedbirlere uymak zorundadır. Birlik
giderleri, statü gereğince tespit olunan oy sayısına göre üyelere dağıtılır.
Üyeler, kendilerine düşen masraf paylarını statüde belirtilen süre içinde
yatırmak zorundadır. Masraf iştirak payları belirlenen süre içinde ödenmediği
takdirde Birlik tarafından icra yoluyla tahsil olunur. Masraf iştirak
paylarının ödenmesine dair kararlar 2004 sayılı Kanunun 68 inci maddesinde
yazılı resmî belge niteliğindedir.
(3) Birliğin aldığı genel ya da özel
nitelikteki karar ve tedbirlere zamanında ve tam olarak uymayan üyelerine
Birlik yönetim kurulunca bin Türk Lirasından on bin Türk Lirasına kadar idari
para cezası verilir.
Merkezî fatura kaydı
MADDE 43 – (1) Faktoring şirketleri ile
bankalar, fatura bilgileri de dâhil olmak üzere devir aldıkları alacaklarla
ilgili bilgileri Risk Merkezi nezdinde veya Birliğin uygun göreceği bir
şekilde toplulaştırırlar. Bilgilerin paylaşımına ilişkin usul ve esaslar
Birlik tarafından belirlenir.
ALTINCI KISIM
Cezai Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
İdari Para Cezaları
İdari para cezaları
MADDE 44 – (1) Kurul kararıyla ve gerekçesi
belirtilmek suretiyle şirketlere bu Kanunun;
a) 8 inci maddesine aykırılık hâlinde
üç bin Türk Lirasından on bin Türk Lirasına kadar,
b) 9 uncu maddesinin birinci
fıkrasının (b) veya (c) bendine aykırılık hâlinde, on bin Türk Lirasından az
olmamak üzere aykırılık oluşturan tutarın on katına kadar,
c) 9 uncu maddesinin ikinci fıkrasına
aykırı işlem yapılması hâlinde on bin Türk Lirasından az olmamak üzere
aykırılık oluşturan işlem tutarının beş katına kadar,
ç) 11 inci maddesinin ikinci veya
beşinci fıkrasına aykırılık hâlinde bin Türk Lirasından üç bin Türk Lirasına
kadar,
d) 13 üncü maddesine aykırı şekilde
atama yapılması hâlinde iki bin Türk Lirasından sekiz bin Türk Lirasına kadar
ve cezanın tebliğ tarihinden itibaren on iş günü içinde aykırılığın
giderilmemesi hâlinde, bu sürenin bitiminden itibaren geçen her gün için
verilmiş olan cezanın yüzde onu tutarında,
e) 14 üncü maddesinin birinci
fıkrasına aykırılık hâlinde, iki bin Türk Lirasından beş bin Türk Lirasına
kadar,
f) 14 üncü maddesinin üçüncü
fıkrasına aykırı olarak şirketin mali büyüklüklerini önemli ölçüde etkileyen
veya önemli ölçüde etkilememekle birlikte süreklilik arz eden uygulamalar
yapılması hâlinde iki bin Türk Lirasından beş bin Türk Lirasına kadar,
g) 14 üncü maddesinin dördüncü veya
beşinci fıkrasına aykırılık hâlinde, iki bin Türk Lirasından beş bin Türk
Lirasına kadar,
ğ) 15 inci maddesine istinaden
çıkarılan düzenlemelerde yer alan sınırlamalara aykırılık hâlinde, on bin
Türk Lirasından az olmamak üzere, aykırılık oluşturan tutarın yüzde birine
kadar,
h) 15 inci maddesinin ikinci
fıkrasında öngörülen bildirimin yapılmaması hâlinde, bin Türk Lirasından üç
bin Türk Lirasına kadar,
ı) 16 ncı maddesine göre ayrılması
gereken karşılıkların tesis edilmemesi hâlinde, bin Türk Lirasından az
olmamak üzere, ayrılması gereken karşılık tutarının binde ikisine kadar; üç
aydan az olmamak üzere Kurumca verilecek süre içinde aykırılığın
giderilmemesi hâlinde ise, tesis edilmeyen karşılık tutarının yüzde üçü
oranında,
i) 17 nci maddesinin ikinci veya
dördüncü fıkrasına aykırılık hâlinde, iki bin Türk Lirasından beş bin Türk
Lirasına kadar,
j) 19 uncu maddesinin birinci
fıkrasına, 22 nci maddesinin birinci veya ikinci fıkrasına, 38 inci
maddesinin ikinci fıkrasına ve 39 uncu maddesinin ikinci veya üçüncü
fıkrasına aykırılık hâlinde, bin Türk Lirasından beş bin Türk Lirasına kadar,
idari para cezası uygulanır.
(2) Kurul kararıyla ve gerekçesi
belirtilmek suretiyle ilgili gerçek ve tüzel kişilere, bu Kanunun;
a) 6 ncı maddesinin üçüncü fıkrasına
aykırılık hâlinde beş bin Türk Lirasından on beş bin Türk Lirasına kadar,
b) 11 inci maddesinin birinci, ikinci
veya üçüncü fıkrasına aykırılık hâlinde bin Türk Lirasından üç bin Türk
Lirasına kadar,
c) 17 nci maddesinin ikinci veya
dördüncü fıkrasına aykırılık hâlinde iki bin Türk Lirasından beş bin Türk
Lirasına kadar,
idari para cezası uygulanır.
(3) Kurul kararıyla ve gerekçesi
belirtilmek suretiyle ilgili gerçek ve tüzel kişilere, ilgili maddelerine
göre Kurul ve Kurum tarafından bu Kanuna dayanılarak alınan kararlara,
çıkarılan yönetmelik ve tebliğlere ve yapılan diğer düzenlemeler ile Kurum
tarafından verilen talimatlara uyulmaması hâlinde, beş bin Türk Lirasından on
bin Türk Lirasına kadar idari para cezası uygulanır.
Savunma hakkı ve
kapatma kararı
MADDE 45 – (1) İdari para cezalarının uygulanıp
uygulanmayacağına ilgilinin savunması alındıktan sonra karar verilir. Savunma
istendiğine ilişkin yazının tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde savunma
verilmemesi hâlinde savunma hakkından feragat edildiği kabul edilir.
(2) Bu Kanunun 8 inci maddesi
hükümlerine aykırı olarak yurt içinde açılan şubeler hakkında, 44 üncü
maddenin birinci fıkrasının (a) bendi hükümleri uygulanmakla birlikte, bunlar
Kurumun talebi üzerine valiliklerce geçici veya sürekli kapatılır.
İKİNCİ BÖLÜM
Suçlar
İzinsiz faaliyette
bulunmak
MADDE 46 – (1) Bu Kanuna göre alınması gereken
izinleri almaksızın finansal kiralama, faktoring ve finansman faaliyetlerinde
bulunan kişiler, iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli
para cezası ile cezalandırılır. Bu suçun yararına olarak işlendiği tüzel kişi
hakkında tüzel kişilere özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunur. Ayrıca, bu
suçun bir iş yeri bünyesinde işlenmesi hâlinde bu iş yerlerinin bir aydan bir
yıla kadar, tekerrür hâlinde ise sürekli olarak kapatılmasına karar
verilebilir.
(2) Bu Kanuna göre alınması gereken
izinleri almaksızın ticaret unvanlarında, her türlü belge, ilan ve
reklamlarında veya kamuoyuna yaptıkları açıklamalarda şirket gibi faaliyet
gösterdikleri izlenimini uyandıracak söz ve deyimleri kullanan kişiler, üç
aydan bir yıla kadar hapis ve bin güne kadar adli para cezası ile
cezalandırılır. Ayrıca, bu iş yerlerinin bir aydan bir yıla kadar, tekerrür
hâlinde ise sürekli olarak kapatılmasına karar verilebilir.
(3) Birinci ve ikinci fıkralara
aykırılık hâlinde Cumhuriyet başsavcılığının talebi üzerine, sulh ceza
hâkimince, dava açılması hâlinde davaya bakan mahkemece iş yerlerinin
faaliyetleri ve reklamları geçici olarak durdurulur, ilanları toplatılır. Bu
tedbirler, hâkim kararıyla kaldırılıncaya kadar devam eder. Bu kararlara
karşı itiraz yolu açıktır.
Yetkili merciler ile
denetim görevlilerince istenen bilgi ve belgeleri vermemek ve görevlerini
yapmalarını engellemek
MADDE 47 – (1) Bu Kanunla yetkilendirilen
mercilerin ve denetim görevlilerinin istedikleri bilgi ve belgeleri vermeyen
kişiler bir yıldan üç yıla kadar hapis ve beş yüz günden bin beş yüz güne
kadar adli para cezası ile cezalandırılır.
(2) Bu Kanunla yetkilendirilen
denetim görevlilerinin görevlerini yapmalarına engel olan kişiler iki yıldan
beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Gerçeğe aykırı
beyanda bulunmak
MADDE 48 –(1) Şirketin bu Kanunda gösterilen merciler
ile denetim görevlilerine ve mahkemelere verdiği veya yayımladığı
belgelerdeki gerçeğe aykırı beyanlardan dolayı, bunları ve bunların
düzenlenmesine esas teşkil eden her türlü belgeleri imza edenler, bir yıldan
üç yıla kadar hapis ve bin beş yüz günden az olmamak üzere adli para cezası
ile cezalandırılır.
Kurumun bildirim
yükümlülüğü
MADDE 49 – (1) Bu Kanunda belirtilen suçlara
ilişkin Kurum tarafından herhangi bir suç unsurunun tespit edilmesi hâlinde
Cumhuriyet başsavcılığına bildirimde bulunulur.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Faaliyet İzninin İptali
Faaliyet izninin
iptali
MADDE 50 – (1) Bir şirketin faaliyet izni;
a) Faaliyet izninin alınmasını
müteakip bir yıl içinde faaliyete geçilmemesi,
b) Faaliyet izninin alındığı tarihten
itibaren bir ay içinde Birliğe üye olunmaması ve bu yükümlülüğün Kurum
tarafından yapılan uyarıdan itibaren bir hafta içinde yerine getirilmemesi,
c) Adres değişikliğinin süresi içinde
Kuruma bildirilmemesi ve yapılan yasal tebligata rağmen adresinde
bulunulmaması,
ç) Faaliyetlere kesintisiz bir yıl
süre ile ara verilmesi,
d) 9 uncu maddenin birinci fıkrasının
(a) veya (ç) bentlerinde yasaklanan faaliyetlerde bulunulması,
e) Faaliyete son verilmesi,
hâllerinden herhangi birinin
gerçekleşmesi durumunda, Kurulun en az beş üyesinin aynı yöndeki oyuyla
alınan kararla iptal edilir.
(2) Faaliyet izninin iptaline ilişkin
karar ilgili şirkete bildirilir ve Resmî Gazete’de yayımlanır. İptal
kararının Resmî Gazete’de yayımlanması ilgililere yapılacak tebligat
hükmündedir.
(3) Faaliyet izni iptal edilen
şirketin, faaliyetlerini derhâl durdurması ve iptal tarihinden itibaren üç ay
içinde genel kurulunu toplayarak, şirket konusu ve unvanını değiştirmek veya
tasfiye işlemlerini başlatmak üzere karar alması zorunludur.
YEDİNCİ KISIM
Son Hükümler
Değiştirilen hükümler
MADDE 51 – (1) 2/7/1964 tarihli ve 492 sayılı
Harçlar Kanununun Tapu ve Kadastro işlemlerinden alınacak harçlar başlıklı
(4) sayılı tarifesinin “I-Tapu işlemleri” bölümünün yirminci fıkrasına
aşağıdaki bent eklenmiştir.
“g) Satıp geri kiralama yöntemi ile
gerçekleştirilen kiralama sözleşmeleri kapsamında kiracı tarafından sözleşme
süresi sonunda geri alınmak kaydıyla kiralanan taşınmazların kiralayana
satışı sırasında devredenden (Taşınmazın herhangi bir şekilde kiracı tarafından
geri alınmamasının tespiti durumunda ilgililerden (a) bendindeki oran ile bu
bentteki oran arasındaki farka tekabül eden harç tutarı 213 sayılı Kanun
hükümlerine göre gecikme faizi ile birlikte alınır.) Binde 3,96”
(2) Bakanlar Kurulu, Türkiye’de kurulu
finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketleri ve şubelerin ödünç para
verme işlemlerinde uygulayacakları azami faiz oranlarını ve diğer
menfaatlerinin nitelikleri ile azami miktar ya da oranlarını tespit etmeye,
bunları kısmen veya tamamen serbest bırakmaya yetkilidir. Bakanlar Kurulu, bu
yetkilerini Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına devredebilir.
Yürürlükten
kaldırılan hükümler
MADDE 52 – (1) 10/6/1985 tarihli ve 3226 sayılı
Finansal Kiralama Kanunu ile 30/9/1983 tarihli ve 90 sayılı Ödünç Para Verme
İşleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ek ve değişiklikleri ile birlikte
yürürlükten kaldırılmıştır.
(2) Diğer kanunlarda, 3226 sayılı
Kanun ile 90 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye yapılan atıflar, bu Kanunun
ilgili maddelerine yapılmış sayılır.
Mevcut düzenlemelerin
uygulanması
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Bu Kanuna göre çıkarılacak
düzenlemeler yürürlüğe girinceye kadar, kaldırılan hükümlere dayanılarak
çıkarılan düzenlemelerin, bu Kanuna aykırı olmayan hükümlerinin uygulanmasına
devam olunur.
(2) Bu Kanunda öngörülen düzenlemeler
bir yıl içinde yürürlüğe konulur.
İntibak süresi
GEÇİCİ MADDE 2 – (1) Bu Kanunun yayımı tarihinden
itibaren şirketler durumlarını, 5 inci maddenin birinci fıkrasının (e)
bendine üç yıl içinde, 8 inci maddenin birinci ve 13 üncü maddenin ikinci
fıkralarına altı ay içinde intibak ettirmek zorundadır. Mücbir sebeplerin
bulunması ve Kurulca uygun görülmesi hâlinde bu süreler bir yılı geçmemek
üzere uzatılabilir.
(2) 30/4/2012 tarihinden önce Kuruma
kuruluş veya faaliyet izni için başvuranlar hakkında birinci fıkra hükümleri
uygulanır.
Birlik ile ilgili
yükümlülükler
GEÇİCİ MADDE 3 – (1) Birlik organlarının, Birlik
organlarında şirketlerin temsilinin, Birliğin çalışma esaslarının ve
faaliyetlerinin kapsamının yer aldığı, Finansal Kiralama Derneği, Faktoring
Derneği ve Tüketici Finansmanı Şirketleri Derneği tarafından Kurulun uygun
görüşü alınarak hazırlanacak statü, Kurumun yapacağı öneri üzerine Bakanlar
Kurulu kararıyla yürürlüğe konulur.
(2) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten
önce faaliyette bulunan şirketler Birliğin faaliyete geçtiği tarihi izleyen
bir ay içinde Birliğe üye olmak zorundadır.
(3) Bu Kanun hükümleri uyarınca
Birlik tarafından tutulan özel sicile tescil edilecek sözleşmelerin
tescilinde 22 nci madde uyarınca tescile ilişkin usul ve esaslar belirlenene
kadar bu Kanunla yürürlükten kaldırılan 3226 sayılı Kanunun tescile ilişkin
hükümlerinin uygulanmasına devam olunur.
(4) Birlik kuruluncaya kadar 21 inci
madde uyarınca yapılacak finansal kiralama sözleşmelerinin tescilinde bu
Kanunla yürürlükten kaldırılan 3226 sayılı Kanunun ilgili hükmünün
uygulanmasına devam olunur.
(5) Bu Kanunun 43 üncü maddesinin
birinci fıkrasında öngörülen işlemler, Birliğin kuruluş tarihini izleyen bir
yıl içinde yerine getirilir.
Düzenlenmiş olan
finansal kiralama sözleşmeleri
GEÇİCİ MADDE 4 – (1) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği
tarihten önce düzenlenen finansal kiralama sözleşmeleri için bu Kanunla
yürürlükten kaldırılan 3226 sayılı Kanunun süreye ilişkin hükümlerinin
uygulanmasına devam olunur.
İkrazatçılarla ilgili
hükümler
GEÇİCİ MADDE 5 – (1) 90 sayılı Kanun Hükmünde
Kararnameden aldıkları yetkiye istinaden ikrazatçılık faaliyetinde bulunanlar
bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren altı ay içinde bu Kanunda
sayılı faaliyetlerden birini yürütmek amacıyla Kuruma başvuruda
bulunabilirler. Bu süre içinde mevcut sözleşmelerinden kaynaklanan
alacaklarının tahsiline yönelik işlemler dışında yeni bir ikrazatçılık
faaliyetinde bulunamazlar. Kuruma başvuruda bulunan ikrazatçılar Kuruldan
gerekli izinleri almak suretiyle faaliyetlerine faktoring, finansal kiralama
veya finansman şirketi olarak devam edebilirler. Kurulacak bu şirketler bu
Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde yer alan sermaye
yükümlülüğünü üç yıl içinde yerine getirmek zorundadır. Kuruma başvuruda
bulunmayan veya başvurduğu halde Kuruldan gerekli izinleri alamayanların
ikrazatçılık faaliyet izinleri başka bir işleme gerek kalmaksızın
kendiliğinden sona erer.
Yürürlük
MADDE 53 – (1) Bu Kanun yayımı tarihinde
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 54 – (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar
Kurulu yürütür.
12/12/2012
|
12 Aralık 2012 Çarşamba
FİNANSAL KİRALAMA, FAKTORİNG VE FİNANSMAN ŞİRKETLER KANUNU
Kaydol:
Kayıt Yorumları (Atom)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder