Vergi hukukunda
"Gayrimenkul Sermaye İradı" (GMSİ) olarak adlandırılan kira gelirleri gerçek
kişilerce her yılın Mart ayının 25’ine kadar beyan edilerek, biri Mart
ayı, diğeri Temmuz ayı olmak üzere iki eşit taksitte
ödenebilmektedir.
Gayrimenkul
sermaye iratlarının hangi gelir kalemlerinden oluştuğu Gelir Vergisi Kanunu'nun
70 inci maddesinde sayılmıştır. Ancak, sirkülerimizin konusu, gerçek kişilerce
elde edilen sadece konut ve iş yeri kiralarının beyanına ilişkindir. Konu
hakkındaki kısa açıklamalarımız aşağıdaki gibidir.
1. Kira
Geliri Ne Zaman Elde Edilmiş Sayılacaktır?
Mükelleflerce
bir takvim yılı içinde o yıla veya geçmiş yıllara ait olarak nakden veya
aynen tahsil edilen kira bedelleri o yılda elde edilmiş gelir kabul
edilecektir. Örneğin: 2010 ve 2011 yılları kira gelirleri topluca 2012
yılında tahsil edilmiş ise, 2012 yılının geliri olarak dikkate alınacaktır.
Ancak,
gelecek yıllara ait olup peşin tahsil edilen kira bedelleri, ilgili
yılın geliri olarak kabul edilerek ilgili yıllarda beyan edilir. Örneğin:
2012, 2013 ve 2014 yılları kira gelirleri topluca 2012 yılında tahsil edilmiş
ise, her yıla ait kira bedeli ilgili yılda beyan edilecektir.
2. Döviz
Cinsinden Elde Edilen Kiralar
Döviz cinsinden
kiraya verme işlemlerinde tahsilatın yapıldığı tarihteki T.C. Merkez Bankası
döviz alış kuru esas alınarak gayri safi hasılat belirlenir. Borsada rayici
yoksa Maliye Bakanlığı tarafından belirlenen kur üzerinden Türk Lirası’na
çevrilerek, kira geliri aşağıda açıklanan şartlara göre beyan edilir.
3. Kiranın
Ayni Olarak Tahsil Edilmesi
Kiranın ayni
olarak alınması halinde, tahsil edilen kiralar Vergi Usul Kanunu hükümlerine
göre emsal bedeli ile paraya çevrilerek gerekli şartların varlığı halinde beyan
edilir.
4. İş Yeri
Olarak Kiralanan Gayrimenkullerde Vergi Tevkifatı (Stopajı)
Gayrimenkulleri
işyeri olarak kiralayan kişi ve kuruluşlar, kira ödemeleri üzerinden gelir
vergisi kesintisi yapacaklardır. Yani işyerinin kiracıları, ödeyecekleri kira
üzerinden %20 oranında vergi kesecekler ve kiralayan adına vergi
dairesine ödeyeceklerdir.
Kimlerin vergi
kesintisi yapmak zorunda olduğu Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesinde
sayılmıştır.
İşyeri kiracısı
olan kişi ve kuruluşlar, yaptıkları kira ödemelerinin brüt tutarı üzerinden
01.01.2007 tarihinden itibaren % 20 oranında gelir vergisi kesintisi yapmak
zorundadırlar.
Bu vergi
kesintisi, gelecek aylara veya yıllara ait olmak üzere peşin ödenen kira bedeli
üzerinden de yapılacaktır. Örneğin: 3 aylık veya 2 yıllık işyeri kirası peşin
tahsil edildiğinde, bu durumda peşin tahsil edilen kiranın tamamı vergi
kesintisine tabi tutulacaktır.
Ancak,
gayrimenkulü kiralayan mükellef basit usulde vergiye tabi ise; kira ödemesi
üzerinden herhangi bir vergi kesintisi yapılmaz. Bu durumda gayrimenkulden elde
edilen kira geliri yıllık beyanname ile beyan edilir.
5. Konut
Kiralarında İstisna
Konut
kiralarının 2011, 2012 ve 2013 yılları itibariyle istisna tutarları aşağıdaki
gibidir.
-
2013 Yılı Konut Kirası İstisna Tutarı: 3.200.- TL.
-
2012 Yılı Konut Kirası İstisna Tutarı: 3.000.- TL.
-
2011 Yılı Konut Kirası İstisna Tutarı: 2.800.- TL.
Buna göre
2012 yılında elde edilen konut kira gelirlerinin yıllık toplamı 3.000.-
TL’yi aşmıyorsa beyan edilmeyecek ve vergi ödenmeyecektir. Yıllık konut kira
gelirinin istisna tutarını aşması halinde toplam konut kira tutarından 3.000.-TL
istisna düşülecek, kalan tutardan gider indirimi de yapıldıktan sonra bulunan
matrah üzerinden Gelir Vergisi hesaplanarak ödenecektir.
İstisna
tutarlarını aşan konut kira gelirlerinin tamamı beyan edilecektir. (2013
yılında elde edilen Gayrimenkul Sermaye iratları 2014 yılı Mart
ayında beyan edilecektir.)
Ayrıca, Gelir
Vergisi Kanununun 21 inci maddesinde;
-
İstisna haddi üzerinde hasılat elde edilip beyan edilmemesi veya eksik beyan edilmesi halinde,
-
Ticari, zirai veya mesleki kazancını yıllık beyanname ile bildirmek mecburiyetinde olanlar ile gelirleri bunlar tarafından bildirilecek olanların
bu istisnadan
faydalanamayacağı hüküm altına alınmıştır.
Konut kira
gelirlerinde istisna uygulamasında dikkat edilecek hususlar aşağıdaki şekilde
özetlenebilir:
-
İstisna uygulaması sadece konut olarak kiraya verilen gayrimenkullerden elde edilen gelirler için söz konusudur.
-
Kira gelirinin yanında ticari, zirai veya mesleki kazancını beyan etmek zorunda olanlar, 3.000 TL’lik istisnadan yararlanamayacaklardır.
-
Bir mükellefin birden fazla konuttan kira geliri elde etmesi halinde, istisna kira gelirleri toplamına bir defa uygulanacaktır.
6. İş Yeri
Kira Gelirlerinde Beyan Sınırı
İş yeri kira
gelirleri, üzerinden her ay %20 oranında vergi kesintisi yapılmış olan
gelirlerdir. Stopaj yolu ile vergilendirilmiş olan gelirlerin gayri safi toplamı
aşağıdaki tutarları geçmedikçe beyan edilmez ve ilave vergi ödenmez.
-
2013 Yılı Beyan Sınırı: 26.000.- TL
-
2012 Yılı Beyan Sınırı: 25.000.- TL
-
2011 Yılı Beyan Sınırı: 23.000.- TL
Yukarıdaki
tutarlara göre; 2012 yılında elde edilen kira gelirleri gayri safi toplamının
25.000.- TL’yi geçmemesi halinde, bu gelirlerin içinde, vergisi stopaj yolu
ile alınmış olan iş yeri kira gelirleri varsa beyana dahil edilmez. Gelirlerin
yıllık toplamı beyan sınırını aşıyorsa gelirlerin tamamı beyan edilir. Her ne
kadar konumuz sadece kira gelirleri ise de mükelleflerin bu gelir unsuru dışında
başka gelirleri de varsa, gelir vergisi kanunun 86. maddesi çerçevesinde bu
gelirlerin toplamı beyan sınırı ile mukayese edilerek irdeleme yapılacaktır.
7. 25 Mart
2013 Tarihine Kadar Kimler Kira Gelirleri İle İlgili Beyanname Verecek?
Beyana tabi
geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından ibaret olan mükelleflerin 01.01.2012
– 31.12.2012 döneminde elde ettikleri kira gelirleri ile aynı dönem içinde
geçmiş yıllara ilişkin olarak elde ettikleri kira gelirleri toplamı Gelir
Vergisi Kanunu’nun 86 ncı maddesi çerçevesinde irdelenerek beyan edilecektir.
Şöyle ki;
-
Sadece konut kira geliri olup istisna sınırı olan 3.000.- TL’yi aşanlar yılık GMSİ beyannamesi vereceklerdir.
-
Sadece iş yeri kira geliri olup yıllık brüt kira gelirleri toplamı 25.000.- TL’yi aşanlar yılık GMSİ beyannamesi vereceklerdir.
-
Hem konut hem de iş yeri kira geliri olan kişiler ise, yıllık gelirinin beyan sınırını aşıp aşmadığının tespitinde; mesken kira gelirinin gelir vergisinden istisna edilen kısmını aşan tutarı ile gelir vergisi tevkifatına tabi iş yeri brüt kira gelirlerinin toplamını birlikte dikkate alacaklardır. Bu toplam 25.000.- TL’yi aşmadığı takdirde sadece tevkifata tabi olmayan konut kira gelirleri beyan edilecektir.
-
Yukarıdaki toplamın 25.000.- TL’yi aşması halinde ise gelirlerin tamamı beyan edilecektir.
-
Bir takvim yılı içinde elde ettiği, tevkifata ve istisna uygulamasına konu olmayan gayrimenkul sermaye iratları toplamı, beyanname verme sınırı olan 1.290 TL’yi aşanlar yıllık beyanname vereceklerdir.
-
Diğer mal ve haklardan kira geliri elde edenler de beyanname vereceklerdir.
-
Eşler ve çocukların kira gelirleri ayrı beyanname ile beyan edilecektir.
-
Stopaj yolu ile kesilen vergiler beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilecektir.
Gelir Vergisi
mükellefleri 2012 yılı gelir vergisi beyannamelerini en geç 25 Mart
2013 tarihine kadar ilgili vergi dairesine verecekleridir. Tahakkuk eden
verginin birinci taksiti 2013 Mart ayında, ikinci taksiti ise 2013 Temmuz
ayında ödenecektir.
8. Kira
Geliri Matrahının Hesabında İndirilebilecek Giderler
Gayrimenkul
sermaye iradında safi iradın tespiti için, kira gelirlerinden indirilecek
giderler konusunda seçilebilecek iki yöntem vardır.
-
Gerçek Gider Yöntemi (GVK Md.74)
-
Götürü Gider Yöntemi
Mükellefler
gerçek veya götürü gider usulünden sadece birini seçmek mecburiyetindedir, her
ikisini birden kullanmazlar.
8.1 Götürü
Gider Yönteminin Seçilmesi Halinde Hesaplanan Gider Tutarı
Götürü veya
gerçek gider yönteminin seçimi, taşınmaz malların tümü için yapılmaktadır.
Bunlardan bir kısmı için gerçek gider, diğer kısmı için götürü gider yönteminin
seçilmesi mümkün değildir.
-
Götürü gider yöntemini seçen mükellefler, (hakları kiraya verenler hariç) kira gelirlerinden istisna tutarını düştükten sonra kalan tutarın % 25’i oranındaki götürü gideri, gerçek giderlere karşılık olmak üzere indirebilirler.
-
Ancak, bu usulü seçen mükellefler iki yıl geçmedikçe gerçek gider yöntemine dönemezler.
8.2 Gerçek
Gider Yönteminin Seçilmesi Durumunda İndirilecek Giderler Tutarı
Gerçek gider
yönteminin seçilmesi durumunda indirilecek giderler Gelir Vergisi Kanununun 74
üncü maddesinde sayılmıştır. Buna göre aşağıda sayılan giderlerin belgelerine
dayanarak bulunan toplamı indirilecek gideri oluşturmaktadır.
-
Kiraya veren tarafından, kiraya verilen gayrimenkul için ödenen; aydınlatma, ısıtma, su ve asansör giderleri,
-
Kiraya verilen malların idaresi için yapılan ve gayrimenkulün önemi ile mütenasip olan idare giderleri,
-
Kiraya verilen mal ve haklara ait sigorta giderleri,
-
Kiraya verilen mal ve haklar dolayısıyla yapılan ve bunlara sarf olunan borçların faizleri ile konut olarak kiraya verilen bir adet gayrimenkulün iktisap yılından itibaren 5 yıl süre ile iktisap bedelinin % 5’i (iktisap bedelinin % 5’i tutarındaki bu indirim, sadece ilgili gayrimenkule ait hasılata uygulanacak, indirilmeyen kısım gider fazlalığı sayılmayacaktır.)
-
Kiraya verilen mal ve haklar için ödenen, emlak vergisi, resim, harç ve şerefiyelerle kiraya veren tarafından belediyelere ödenen harcamalara katılma payları,
-
Amortismanlar,
-
Kiraya veren tarafından, kiraya verilen gayrimenkul için yapılan onarım giderleri ile bakım ve idame giderleri,
-
Kira ile tuttukları mal ve hakları kiraya verenlerin ödedikleri kiralar ve diğer gerçek giderler,
-
Sahibi bulundukları konutları kiraya verenlerin kirayla oturdukları konut veya lojmanların kira bedeli (yabancı ülkelerde ödenen kira bedelleri indirilemez),
-
Kiraya verilen mal ve haklarla ilgili olarak sözleşmeye, kanuna veya ilama istinaden ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar,
brüt kira
tutarından indirilebilmektedir.
Ancak, bu
giderlerin vergiden istisna edilen tutara isabet eden kısmı indirilememektedir.
Vergiye tabi hasılata isabet eden indirilebilecek gider kısmı aşağıdaki formül
kullanılarak bulunacaktır.
İndirilecek Gider =
|
Toplam Gider x Vergiye Tabi
Hasılat(*)
|
Toplam Hasılat
|
(*)Vergiye tabi
hasılat: Toplam hasılat – Mesken kira geliri istisnası
9. Kira
Gelirlerine Uygulanacak Diğer İndirimler Nelerdir?
Kira geliri elde
eden gayrimenkul sermaye iradı sahibi mükellefler, Gelir Vergisi Kanunu’nun 89
uncu maddesinde yer alan ve aşağıda özetlenen bağış ve yardımlar ile
harcamalarının tamamını veya belli bir tutarını verdikleri beyanname üzerinde
safi iratlarından indirim konusu yapabileceklerdir.
a) Şahıs ve
Bireysel Emeklilik Sigorta Primleri
Yıllık beyanname
veren mükellefler, vergi matrahlarının tespitinde bireysel emeklilik sistemine
ödedikleri kendisine, eşine ve küçük çocuklarına ait katkı payının beyan edilen
gelirin % 10’una kadar olan kısmını gelir vergisi matrahlarının tespitinde
indirim konusu yapabileceklerdir. Bireysel emeklilik dışında kalan şahıs
sigortaları için ödenen primlerin ise beyan edilen gelirin % 5’ine kadar olan
kısmı matrahın tespitinde indirim konusu yapılacaktır. İndirim konusu yapılacak
tutarın hesaplamasında beyan edilen gelir olarak beyana tabi geliri sadece
gayrimenkul sermaye iradından ibaret olan mükellefler için yıllık gelir vergisi
beyannamesinin safi irat satırında yer alan tutar esas alınacaktır.
Bireysel
emeklilik sistemi ile diğer şahıs sigortaları için ödenen katkı payı ve
primlerin birlikte olması halinde matrahtan indirim konusu yapılabilecek tutar
beyan edilen gelirin % 10’u ile sınırlı olacaktır. Bu durumda şahıs sigorta
primleri için % 5 oranındaki sınır ayrıca aranacaktır. Diğer taraftan, indirim
konusu yapılacak prim, aidat ve katkı paylarının toplamı, asgari ücretin yıllık
brüt tutarını aşamayacaktır. (2012 yılı gelirlerine ilişkin olarak kullanılacak
olan asgari ücretin yıllık brüt tutarı 10.962 TL’dir).
b) Eğitim ve
Sağlık Harcamaları
Beyan edilen
gelirin (safi iradın) % 10'unu aşmaması, Türkiye'de yapılması ve gelir veya
kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan gerçek veya tüzel kişilerden alınacak
belgelerle tevsik edilmesi şartıyla, mükellefin kendisi, eşi ve küçük
çocuklarına ilişkin olarak yapılan eğitim ve sağlık harcamaları yıllık beyanname
ile bildirilecek gelirlerden indirilebilecektir.
c) Okul, Yurt
ve Sağlık Tesisleri ile İbadethaneler ve Diyanet İşleri Başkanlığı Denetiminde
Yaygın Din Eğitimi Verilen Tesislerin İnşası için Yapılan Bağış ve
Yardımlar
Genel ve özel
bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere
bağışlanan okul, sağlık tesisi ve yüz yatak (kalkınmada öncelikli yörelerde elli
yatak) kapasitesinden az olmamak üzere öğrenci yurdu ile çocuk yuvası,
yetiştirme yurdu, huzurevi, bakım ve rehabilitasyon merkezi ile mülki idare
amirlerinin izni ve denetimine tabi olarak yaptırılacak ibadethaneler ve Diyanet
İşleri Başkanlığı denetiminde yaygın din eğitimi verilen tesislerin inşası
dolayısıyla yapılan harcamalar veya bu tesislerin inşası için bu kuruluşlara
yapılan her türlü bağış ve yardımlar ile mevcut tesislerin faaliyetlerini devam
ettirebilmeleri için yapılan her türlü nakdi ve ayni bağış ve yardımların tamamı
beyan edilen gelirden indirilebilecektir.
Okul, sağlık
tesisi, öğrenci yurdu ve diğer tesisler ile mülki idare amirlerinin izni ve
denetimine tabi olarak yaptırılan ibadethane ve Diyanet İşleri Başkanlığı
denetiminde yaygın din eğitimi verilen tesislerin yapımı veya bu tesislerin
faaliyetlerine devam edebilmeleri için yapılan bağış ve yardımların
(harcamaların) herhangi bir sınırlamaya tabi olmaksızın vergi matrahının
tespitinde dikkate alınabilmesi için bu bağış ve yardımların genel bütçeye dahil
daireler, özel bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köylere
yapılması gerekmektedir. Ayrıca, mülki idare amirlerinin izni ve denetimine tabi
olarak yaptırılan ibadethaneler ve/veya Diyanet İşleri Başkanlığı denetiminde
yaygın din eğitimi verilen tesislerin inşası veya faaliyetine devam etmesine
yönelik yapılan bağış ve yardımların; anılan amaçlarla kurulmuş bulunan vakıf
veya derneklere de yapılması mümkündür.
d) Kamu
Yararına Çalışan Dernekler ile Vergi Muafiyeti Tanınan Vakıflara Yapılan
Bağışlar
Genel ve özel
bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler, kamu yararına
çalışan dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar ve
bilimsel araştırma faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan
ya da Kültür ve Turizm Bakanlığınca desteklenen veya desteklenmesi uygun görülen
çalışmalara ilişkin harcamalar ile bu amaçla yapılan her türlü bağış ve
yardımların tamamı beyan edilen gelirden indirim konusu yapılabilecektir.
e) Gıda
Bankacılığı Yapan Dernek ve Vakıflara Yapılan Bağışlar
Fakirlere yardım
amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara Maliye
Bakanlığınca belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde bağışlanan gıda, temizlik,
giyecek ve yakacak maddelerinin maliyet bedellerinin tamamı beyan edilecek
gelirden indirilebilecektir.
f) Kültür ve
Sanat Faaliyetleri ile Kültürel Varlıkların Korunması için Yapılan
Bağışlar
Genel ve özel
bütçeli kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler, kamu yararına
çalışan dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınan vakıflar ve
bilimsel araştırma faaliyetinde bulunan kurum ve kuruluşlar tarafından yapılan
ya da Kültür ve Turizm Bakanlığınca desteklenen veya desteklenmesi uygun görülen
çalışmalara ilişkin harcamalar ile bu amaçla yapılan her türlü bağış ve
yardımların tamamı beyan edilen gelirden indirim konusu yapılabilecektir.
g) Sponsorluk
Harcamaları
3289 sayılı
Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü’nün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ile
3813 sayılı Türkiye Futbol Federasyonu Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun
kapsamında yapılan sponsorluk harcamalarının;
-
Amatör spor dalları için tamamı,
-
Profesyonel spor dalları için %50’si
yıllık beyanname
ile bildirilecek gelirlerden indirim konusu yapılabilecektir.
h) Doğal
Afetler Dolayısı ile Yapılan Bağışlar
Bakanlar
Kurulunca yardım kararı alınan doğal afetler dolayısıyla Başbakanlık
aracılığıyla makbuz mukabili yapılan ayni veya nakdi bağışların tamamı indirim
konusu yapılabilecektir.
i) Türkiye
Kızılay Derneğine Makbuz Karşılığı Yapılan Nakdi Bağış ve Yardımlar
İktisadi
işletmeleri hariç, Türkiye Kızılay Derneğine makbuz karşılığı yapılan nakdi
bağış ve yardımların tamamı indirim konusu yapılabilecektir.
j) Eskişehir
2013 Türk Dünyası Kültür Başkenti Hakkında Kanuna Göre Kurulan Ajans ile Expo
2016 Antalya Ajansına Yapılan Her Türlü Nakdi ve Ayni Bağış ve Yardımlar
Eskişehir 2013
Türk Dünyası Kültür Başkenti Hakkında Kanuna gore kurulan Ajansa ve EXPO 2016
Antalya Ajansına yapılan her türlü nakdi ve ayni bağış ve yardımlar ile
sponsorluk harcamalarının tamamı indirim konusu yapılabilecektir.
k) Diğer
Kanunlara Göre Tamamı İndirilecek Bağış ve Yardımlar
-
Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanununa,
-
Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumunun Kuruluşu Hakkındaki Kanuna,
-
Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanununa,
-
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Kanununa,
-
Türk Silahlı Kuvvetleri Güçlendirme Vakfı Kanununa,
-
Milli Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Seferberlik Kanununa
-
İlköğretim ve Eğitim Kanununa
göre yapılan
ayni/nakdi bağışların ve yardımların tamamı indirilebilecektir.
Ayrıca 6327
sayılı Kanunla Gelir Vergisi Kanununa eklenen Geçici 82. maddede düzenlenen
“Bireysel Katılım Yatırımcısı İndirimi” de indirim konusu yapılabilecek kalemler
arasında yer almaktadır.
Bağış ve
yardımın nakden yapılmaması halinde, bağışlanan veya yardımın konusunu teşkil
eden mal veya hakkın varsa mukayyet değeri, yoksa Vergi Usul Kanunu hükümlerine
göre Takdir Komisyonunca tespit edilecek değeri esas alınmaktadır.
10.
Gayrimenkul Sermaye İradında Zarar Doğması Hali
Gayrimenkul
sermaye iradına konu olan sermayenin kendisinde meydana gelen eksilmeler zarar
sayılmaz ve iradın gayri safi miktarının tespitinde gider olarak kabul
edilmezler.
Gayrimenkul
sermaye iradının safi tutarının hesabında giderlerin fazlalığı dolayısıyla doğan
zararlar, beş yılı geçmemek üzere gelecek yıllarda elde edilen kira
gelirlerinden gider olarak düşülebilmektedir. Bu durumun iki istisnası
vardır:
-
Sahibi bulundukları konutları kiraya verenlerin kira ile oturdukları konut veya lojmanların kira bedellerini indirim konusu yapmaları durumunda bir zarar doğması halinde, bu zararın gelecek yıllarda elde edilen gayrimenkul sermaye iradından indirim konusu yapılması söz konusu değildir.
-
Konut olarak kiraya verilen bir adet gayrimenkule ait hasılattan indirim konusu yapılan iktisap bedelinin %5’i oranındaki tutarın indirilemeyen kısmı gider fazlalığı olarak dikkate alınamamaktadır.
11. Önceden
Hazırlanmış Kira Beyanname Sistemi
Önceden
Hazırlanmış Kira Beyanname Sistemi; kira geliri elde eden mükelleflerin MERNİS,
banka, PTT, sigorta şirketleri, tapu gibi kurum ve kuruluşlardan Başkanlığımız
veri tabanına aktarılan bilgileri kullanılarak, beyannamelerin Gelir İdaresi
Başkanlığı tarafından önceden hazırlandığı ve internet ortamında mükelleflerin
onayına sunulduğu bir sistemdir.
Sistemden sadece
kira geliri elde edenler faydalanabilmektedir. Sistem sadece 2011 ve takip eden
yıllarda elde edilen kira geliri beyannameleri için hazırlanmıştır.
Sisteme;
-
İnternet Vergi Dairesi şifresi kullanılarak, (Şifre yoksa, herhangi bir vergi dairesine kimlikle başvurularak ücretsiz olarak alınabilir.) veya
-
Kişiye özel hazırlanmış güvenlik soruları cevaplanarak
giriş
yapılabilmektedir.
Kira geliri
yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunmayanlar da bu sistemden
yararlanabilmektedir. Bu bakımdan, vergi dairesinde mükellefiyet kaydı
bulunmadığında, internet vergi dairesinde hazırlanan kira beyannamesi elektronik
ortamda onaylandığı anda, şahıs adına vergi dairesinde mükellefiyet tesisi ve
vergi tahakkuku işlemleri otomatik olarak gerçekleştirilmektedir.
Onaylanan kira
beyanına ilişkin ödemeler anlaşmalı bankalardan veya tüm vergi dairelerinden
yapılabilir. Ayrıca internet bankacılığı kullanılarak da vergi borcu ödenebilir.
Sistemi kullanma zorunluluğu bulunmamaktadır. Beyannameler vergi dairesine
gidilerek elden veya internet ortamında (E-Beyanname Düzenleme Programı) da
verilebilecektir.
12. 2012
Takvim Yılı Gelirlerine Uygulanacak Vergi Tarifesi
2012 Takvim yılı (G.V.K. madde:103) Gelir Vergisi
Tarifesi
10.000 TL'ye
kadar
|
15%
|
25.000 TL'nin 10.000 TL'si için
1.500 TL, fazlası
|
20%
|
58.000 TL'nin 25.000 TL'si için
4.500 TL (ücret gelirlerinde 88.000 TL'nin 25.000 TL'si için 4.500 TL),
fazlası
|
27%
|
58.000 TL'den fazlasının 58.000
TL'si için 13.410 TL (ücret gelirlerinde 88.000 TL'den fazlasının 88.000 TL'si
için 21.510 TL), fazlası
|
35%
|
13. Kira Gelirlerinin Beyanına İlişkin Örnekler
Sirkülerimizde
açıklanan konulara ilişkin örnekler aşağıda bilgilerinize sunulmuştur. Söz
konusu örnekler Gelir İdaresi Başkanlığınca hazırlanmış olunan ve sirküler
ekinde yer alan “Kira Geliri Elde Edenler için Beyanname Düzenleme Rehberi”nden
alınmıştır.
Örnek 1:
Kerem UZUNYAYLA, 2012 yılında tamamı tevkif yoluyla vergilendirilmiş 18.000 TL
işyeri kira geliri ve 20.000 TL mevduat faizi ile birlikte konut olarak kiraya
verdiği dairesinden 2.700 TL kira geliri elde etmiştir.
İşyeri Kira
Geliri (Brüt) 18.000 TL
Konut Kira
Geliri 2.700 TL
Mevduat Faizi
20.000 TL
-
Tevkif yoluyla vergilendirilen 20.000 TL mevduat faizi geliri, tutarı ne olursa olsun beyan edilmeyecektir.
-
Konut kira gelirinden 3.000 TL’lik istisna düşülecek olup, kalan tutar beyan edilecektir. Örnekte, istisna haddinin altında konut kira geliri elde edildiğinden beyan edilmeyecektir.
-
Tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiş işyeri kira geliri olan 18.000 TL ise 25.000 TL’lik beyan sınırını aşmadığından yıllık beyanname ile beyan edilmeyecektir.
Örnek 2:
Kemal YILDIZ, dairesini konut olarak kiraya vermesi sonucu 2012 yılında 15.000
TL kira geliri elde etmiştir.
Beyana tabi
başka geliri olmayan mükellef, gerçek gider yöntemini seçmiş olup, bu konut ile
ilgili gerçek giderleri toplamı 4.000 TL’dir. (Gerçek gider usulünü seçen
mükellefler, vergiden istisna edilen kısma isabet eden giderleri hasılatlarından
gider olarak indiremeyecekler, sadece vergiye tabi hasılata isabet eden
giderleri indirebileceklerdir.
Bunun için
toplam gider tutarının vergiye tabi hasılata isabet eden kısmının hesaplanması
gerekir. Vergiye tabi hasılata isabet eden gider aşağıdaki formüle göre
hesaplanacaktır.)
Vergiye Tabi
Hasılat = Toplam Hasılat – Konut Kira Geliri İstisnası
= 15.000 – 3.000
= 12.000 TL
İndirilebilecek Gider = (Toplam Gider x Vergiye Tabi
Hasılat) / Toplam Hasılat
= (4.000 x
12.000) / 15.000
= 3.200 TL
Mükellefin kira gelirine ilişkin gelir vergisi aşağıdaki gibi
hesaplanacaktır.
Gayrisafi İrat
Toplamı
|
15.000
TL
|
Vergiden İstisna
Tutar
|
3.000
TL
|
Kalan (15.000 –
3000)
|
12.000
TL
|
İndirilebilecek
Gerçek Gider Tutarı
|
3.200
TL
|
Vergiye Tabi
Gelir (12.000 – 3.200)
|
8.800
TL
|
Hesaplanan Gelir
Vergisi
|
1.320
TL
|
Damga
Vergisi
|
39,65
TL
|
Örnek 3:
Elif HAKTAŞ, 2012 yılında dairesini konut olarak kiraya vermesi sonucu 18.000 TL
kira geliri elde etmiştir. Beyana tabi başka geliri bulunmayan mükellef, götürü
gider yöntemini seçmiştir.
Mükellefin kira gelirine ilişkin gelir vergisi aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.
Mükellefin kira gelirine ilişkin gelir vergisi aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.
Gayrisafi İrat
Toplamı
|
18.000 TL
|
Vergiden İstisna
Tutar
|
3.000 TL
|
Kalan (13.200 –
2.800)
|
15.000 TL
|
%25 Götürü Gider
(15.000 x %25)
|
3.750 TL
|
Vergiye Tabi
Gelir (15.000 – 3.750)
|
11.250 TL
|
Hesaplanan Gelir
Vergisi
|
1.750 TL
|
Damga
Vergisi
|
39,65
TL
|
Örnek 4:
İsmail ERDOĞAN, 2012 yılında konut olarak kiraya verdiği dairesinden 18.000 TL
ve işyeri olarak kiraya verdiği dairesinden ise 32.000 TL brüt kira geliri elde
etmiştir. İşyeri için ödenen kira bedelleri üzerinden 6.400 TL tevkifat
yapılmıştır.
Beyana tabi
başka geliri bulunmayan mükellef, götürü gider yöntemini seçmiştir.
Konut kira
gelirinin istisnayı aşan tutarı ile işyeri kira geliri toplamı olan
(15.000+32.000=) 47.000 TL, 2012 yılı için beyan sınırı olan 25.000 TL’yi aştığı
için, tevkifata tabi tutulmuş olan işyeri kira geliri de konut kira geliri ile
birlikte beyan edilecektir.
Konut ve işyeri
kira gelirinin birlikte elde edilip beyan edilmesi halinde, istisna sadece konut
kira gelirine uygulanır.
Mükellefin kira
gelirine ilişkin gelir vergisi aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.
Konut Kira Geliri
|
18.000 TL
|
Vergiden İstisna Tutar
|
3.000 TL
|
Kalan
|
15.000 TL
|
İşyeri Kira Geliri
|
32.000 TL
|
Gayrisafi İrat Toplamı (15.000 + 32.000)
|
47.000 TL
|
%25
Götürü Gider (47.000 x %25)
|
11.750 TL
|
Vergiye Tabi Gelir (47.000 – 11.750)
|
35.250 TL
|
Hesaplanan Gelir Vergisi
|
7.267,50 TL
|
Kesinti Yoluyla Ödenen Vergiler
|
6.400 TL
|
Ödenecek Gelir Vergisi
|
867,50 TL
|
Damga Vergisi
|
39,65 TL
|
Örnek 5:
Ahmet KARACAN, sahibi olduğu iki daireyi konut olarak kiraya vermesi sonucunda
2012 yılında toplam 48.000 TL kira geliri elde etmiştir. Mükellef, 12.04.2012
tarihinde Sağlık Bakanlığına bağlı bir hastaneye 5.000 TL ve 23.10.2012
tarihinde kamuya ait bir yetiştirme yurduna 8.000 TL nakit olarak bağışta
bulunmuştur.
Beyana tabi
başka geliri bulunmayan mükellef, götürü gider yöntemini seçmiştir.
Mükellefin kira
gelirine ilişkin gelir vergisi aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.
Gayrisafi İrat Toplamı
|
48.000 TL
|
Vergiden İstisna Tutar
|
3.000 TL
|
Kalan (48.000 – 3.000)
|
45.000 TL
|
%25
Götürü Gider (45.000 x %25)
|
11.250 TL
|
Safi İrat (45.000 – 11.250)
|
33.750 TL
|
Okul, Yurt ve Sağlık Tesisleri İçin Yap. Bağış ve
Yardımlar*
|
13.000 TL
|
Vergiye Tabi Gelir (33.750 – 13.000)
|
20.750 TL
|
Hesaplanan Gelir Vergisi
|
3.650 TL
|
Damga Vergisi
|
39,65 TL
|
(*) Okul, yurt,
sağlık tesisleri ve huzurevleri için genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il
özel idarelerine, belediyelere ve köylere yapılan bağış ve yardımların tamamı
indirim konusu yapılabilecektir. Bu nedenle örneğimizdeki, kamuya ait yetiştirme
yurduna nakit olarak yapılan 8.000 TL ile Sağlık Bakanlığına bağlı bir hastaneye
nakit olarak yapılan 5.000 TL ’nin tamamı indirim konusu yapılabilecektir.
14.
Beyannamenin Verilme Zamanı ve Yeri
Mükelleflerin, 1
Ocak 2012 – 31 Aralık 2012 dönemine ait beyana tabi gayrimenkul sermaye iradı
gelirleri için 2013 yılının MART ayının 1’inci gününden 25 inci günü akşamına
kadar beyannamelerini vermeleri gerekmektedir.
Beyanname verme
süresinin son gününün resmi tatil gününe rastlaması halinde, tatilden sonraki
ilk iş gününün tatil saatine kadar beyanname verilebilir.
Beyanname;
normal (adi) posta ile veya özel dağıtım şirketleri aracılığıyla gönderilirse,
vergi dairesine ulaştığı tarihte, taahhütlü posta ile gönderilmiş ise zarfın
üzerindeki postaya veriliş tarihinde verilmiş sayılır.
Takvim yılı
içinde ülkeyi terk edenler, yurt dışına çıkma tarihinden önceki 15 gün içinde
beyanname vermek zorundadırlar. Ölüm halinde ise beyanname ölüm tarihinden
itibaren 4 ay içinde mirasçılar tarafından verilir.
Beyanname,
mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine verilecektir. Mükellefler normal olarak
ikametgâhlarının bulunduğu yerin vergi dairesine bağlıdırlar.
Beyana tabi
geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından ibaret olan mükellefler, istemeleri
halinde vergi dairesinden alacakları kullanıcı kodu, parola ve şifreyi kullanmak
suretiyle yıllık gelir vergisi beyannamelerini elektronik ortamda doğrudan
kendileri gönderebilecekleri gibi elektronik beyanname gönderme aracılık yetkisi
almış meslek mensupları aracılığıyla da gönderebileceklerdir.
Yıllık Gelir Vergisi
Beyannamesi (1001B Beyana Tabi Geliri Sadece Gayrimenkul Sermaye İradından
İbaret Olanlar İçin)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder